Sri Lanka’da Eğitim ve bir İnsan Hakkı olarak Eğitim Hakkı – Malathie M. Seneviratne ve H.G.D.Cyril

Malathie M. Seneviratne ve H.G.D.Cyril
Sri Lanka Öğretmenler Dayanışma Sendikası – USLTS
(Eğitim Enternasyonali Üyesi)

Sri Lanka, Asya Pasifik Bölgesi’nde yüksek okur yazarlık oranına sahip, gelişmekte olan ülkelerden biridir. Sri Lanka’nın eğitimle ilgili yetkili kurumları tüm etnik kimlikler için eşit şekilde, ilköğretimden üniversiteye kadar daha iyi bir eğitim sağlamaya kendilerini adamışlardır. Bu nedenle Sri Lanka önümüzdeki 15 yıl için, Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri’ni başarmak üzere ülke çapında uygulanacak orta ve uzun vadeli planlara sahiptir. Yani hükümetin planladığı, aslında çok daha büyük amaca ulaşabilmektir.

İnsanların gelirleri dikkate alındığında, gelirin eşit şekilde bölüşülmediği görülecektir. Sonuç olarak eğitim de bu durumdan oldukça etkilenmektedir. Dolayısıyla, düşük gelirli öğrenciler eğitim hayatları boyunca çok sayıda problemle karşı karşıya kalmaktadır. Buna bir çözüm olarak, devlet herkes için ücretsiz ders kitapları, ücretsiz üniforma ve diğer altyapı olanakları sağlamaktadır. Böylece zenginin yanı sıra yoksul da daha iyi bir eğitim alacaktır.

Bunun dışında, icracı bakanlık ve eyalet eğitim bakanlığı EN İYİ OKUL EN YAKINDAKİ OKULDUR özgün konseptini uygulamaya başlamıştır. Bu konseptin altında yatan düşünce kentsel bölgelerdeki popüler okullara yönelik talebi asgari düzeye indirmektir. Bu amaçla, bakanlık ülke genelinde kırsal okulları geliştirmek için ciddi ölçüde maddi kaynak tahsis etmiştir. Bu program kapsamında okullar bina, mobilya, laboratuvar, tuvalet, ekipman vs. gibi tüm fiziksel imkânları temin edebilmiştir.

Fakat Sri Lanka şu anda yeni bir sorunla karşı karşıyadır; Eğitimin özelleştirilmesi. Ülke genelinde her köşe bucağa, özel sektörde faaliyet yürüten uluslararası okullar yayılmaktadır. Kırsal bölgelerde bile. Bu okullarda nitelikli eğitim çok fazla gözetilmemekte ve İngilizce eğitimin altı çizilmektedir. Bu yolla üst sınıf bir topluluk yaratılmaktadır. Üst sınıftan gelenler üst kademelere yerleştiği için kırsal bölgelerden gelen yetenekli genç insanlar fırsatlarını ve hayallerini gerçekleştirme olanaklarını kaybetmektedir.

Yalnızca uluslararası okullar değil, SAITEM gibi özel üniversiteler de düşük notlara sahip ya da tıp okullarına girerek doktor olmak için yeterince nitelikli olmayan öğrencilere olanak sunmaktadır. Bu bir trajediye dönüşmüştür. Devlet üniversitelerindeki öğrencilerin çoğu, onların aileleri, öğretmen ve doktor örgütleri bu durumu protesto etmekte ve buna karşı mücadele etmektedir.

Ancak Sri Lanka’da gözle görülür bir cinsiyet ayrımcılığı olduğu söylenemez. Hem erkek hem de kadınlar aynı eğitim hakkına ve diğer tüm imkânlardan eşit şekilde faydalanma hakkına sahiptir. Örneğin, Sri Lanka’daki üniversite öğrencilerinin %55’i kadınken %45’i erkektir. Çoğu kadın profesör, eğitim alanında yönetici, idareci, okul müdürü gibi yüksek pozisyonlarda bulunmaktadır ve öğretmenlerin %80’i kadındır. Ayrıca, mensubu olunan din ya da ırkla ilgili ayrımcılık söz konusu değildir.

Biz Sri Lankalıların Asya Pasifik Bölgesi’nde en yüksek okur yazarlık oranı olan %98 düzeyine ulaştığı doğrudur. Fakat, şimdiye değin erişilen hedeflerle tatmin olamayız. Tüm kız ve erkek çocukların tamamen ücretsiz, eşit ve nitelikli eğitim almasını garanti eden 4.1 hedefine neredeyse ulaştık. Öte yandan, ülkemizdeki eğitimin mevcut niteliğiyle tatmin olamayız. Zira eğitim bireylerin davranışlarıyla ve manevi gelişimleriyle paralel ilerlemelidir.

Şu anda Sri Lanka’da, eğitimle ilgili Sürdürülebilir Kalkınma Hedefi 4’ün, Eğitim Enternasyonali tarafından sağlanan talimatlar ve yönergeler doğrultusunda teşvik edilmesi için çaba harcıyoruz. Herkes için kapsayıcı, eşit ve nitelikli eğitimi garanti etmek ve yaşam boyu öğrenme fırsatlarını teşvik etmek (Hedef 4) son derece önemlidir. Ülkemizde Sürdürülebilir Kalkınma Hedefi programını başlatmak için sürdürülebilir kalkınma bakanlığı ve eğitim bakanlığıyla işbirliği içinde çalışıyoruz.

Biz Sri Lankalılar halen hedef 4.3, 4.4 ve 4.5’in çok gerisindeyiz. 2030’a gelinceye kadar bu hedeflere ulaşmak için, ülkede ve tüm dünyada yaygın programlar organize etmeli ve yanı sıra eğitimin niteliğini ölçmeliyiz. Liderleri güçlü olmaları için eğitmeliyiz.